شایعترین پرسشهای مادران دردوره شیردهی ومناسبترین پاسخهای آنها(قسمت اول)
دستورالعمل سال 1997 آکادمی طب کودکان آمریکا حاوی جدیدترین توصیهها در مورد شیردهی است و بر اساس آن توصیه میشود در 6 ماه اول زندگی تغذیه انحصاری با شیر مادر انجام شود و تا 1 سالگی یا بیشتر ادامه یابد و از حدود 6 ماهگی غذاهای جامد تکمیلی نیز به آن اضافه شود.مراقبین بهداشتی حرفهای باید توصیههای آکادمی طب کودکان آمریکا را به عنوان استاندارد طلایی در زمینه شیردهی بشناسند و برای پاسخ دادن به پرسشها به طور منظم به آن مراجعه کنند.
پرسش: من از یک هفته پیش مشغول شیردهی هستم و درد زیادی دارم. نوک پستان چپ من ترک خورده و خونریزی میکند. چه باید بکنم؟
بحث و توصیه: شیردهی موفق وابسته به نحوه گرفتن پستان بهوسیله شیرخوار است. بد گرفتن پستان مادر یکی از علل شایع دردناک شدن نوک پستان در اولین روزهای شیردهی است. اگر مادری آموزش درست و کافی ندیده باشد و شیرخوار پستان را به طور نادرست بگیرد، ممکن است با جویدن نوک پستان با لثههایش موجب درد، ترک خوردن و گاهی خونریزی نوک پستان بشود. درد ممکن است آنقدر شدید باشد که بازتاب جاری شدن شیر را مهار کند. آموزش تلفنی روش گرفتن پستان بهوسیله شیرخوار مشکل است، ولی توصیههای زیر ممکن است کمک کننده باشد:
1- سینه را با قرار دادن انگشت شست در بالا و چهار انگشت دیگر در زیر(به شکل C) بگیرید، این حالت به خاطر عقبتر قرار گرفتن انگشتان روی پستان و لذا فشار کمتر بر بافت پستان و حمایت بیشتر پستان، برگرفتن به حالت قیچی ارجح است.
2- وقتی از وضعیت «در بغل گرفتن» استفاده میکنید، شیرخوار را در حالت خوابیده به پهلو بگیرید بهطوری که شکم او روبروی شکم مادر و نوک پستان مادر روبروی بینی او باشد.
3- شیرخوار را باید به طرف مادر آورد، نه اینکه مادر برای رسیدن به شیرخوار روی او خم شود.
4- نوک پستان را به آرامی به لبهای شیرخوار بمالید تا بازتاب جستن ایجاد شود، آنگاه هنگامی که دهان شیرخوار تا آخرین حد باز شد، شیرخوار را سریعاً به طرف پستان بکشید.
5- سعی کنید حتیالامکان مقدار بیشتری از نوک پستان و پستان در دهان شیرخوار جای بگیرد (تصویر کسی را که برای خوردن یک همبرگر بزرگ دهانش را باز کرده است برای تجسم، به مادر پیشنهاد کنید). وقتی که شیرخوار پستان را درست گرفته باشد، نوک آن باید در انتهای دهان شیرخوار قرار گرفته باشد و در این صورت از آسیب در امان میماند.
6- چنانچه پستان درست در دهان شیرخوار قرار گرفته باشد، بخش پایینی هاله پستان کمتر از بخش بالایی دیده میشود، لبهای شیرخوار به خارج برگشتهاند، گونهها به علت پر شدن با شیر مادر باد کردهاند و آروارهها با مکیدن و بلعیدن شیرخوار دارای حرکت موزونی میباشند.
7- چنانچه با هر مکیدن شیرخوار درد ایجاد میشود، با قرار دادن یک انگشت در گوشۀ دهان شیرخوار بهطور آرام او را از سینه جدا کرده، مکیدن را قطع کنید و از نو شروع کنید، وگرنه شیرخوار باز هم به نوک پستان آسیب میرساند. برای ترمیم نوک پستان آسیب دیده، مادر میتواند آن را در معرض هوا قرار دهد، مقدار کمی از شیر دوشیده شده و کرم خالص لانولین را روی آن بمالد و شیردهی از پستان مجروح را محدود کند. از آنجا که آموزش تلفنی روش پستان گرفتن توسط شیرخوار مشکل است، چنانچه درد طی 24 ساعت از بین نرود باید مادر را ملاقات کرد.
پرسش: من به تازگی با نوزاد 3 روزۀ خود به خانه بازگشتهام. پستانهایم پر و دردناک هستند. شیرخوار حتی نمیتواند نوک پستان را پیدا کند و تمام وقت در حال گریستن است. چه باید بکنم؟
بحث و توصیه: مادران در بیمارستان از کمک فراوان برخوردارند اما کم شیر میباشند در حالی که پس از ورود به خانه شیر فراوان و کمک ناچیز دارند. پرخونی پستانها جزئی از فرآیند طبیعی تولید شیر است در مرحلهای که شیر به مقدار کافی ترشح میشود. بدن برای آنکه بیاموزد دقیقاً چه مقدار شیر تولید کند به چند روز وقت نیاز دارد. برای رفع پرخونی پستانها باید مقادیر اضافی شیر را بدوشید و اجازه داد هاله پستان آن قدر نرم شود که شیرخوار به راحتی آن را بگیرد. مادر برای نرم کردن پستانهایش میتواند در حالی که زیر دوش آب گرم ایستاده است با ماساژ دادن پستانها شیر را به دوش دستی بدوشد یا پستانهایش را در یک ظرف پر از آب ولرم فرو کند. پس از نرم شدن هاله پستان، شیرخوار ممکن است راحتتر پستان را به دهان بگیرد. شیردهی مکرر بهترین راه رفع پرخونی پستانها است. پس از هر نوبت شیردهی مادر میتواند کیسه یخ یا یک کیسه لوبیای منجمد روی پستانهایش بگذارد و در صورت ناراحتی و درد شدید یک داروی مسکن مثل استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کند. در موارد شدید میتوان برای نرم کردن هاله پستان از پمپ شیردوش استفاده کرد اما این کار باید فقط برای بهبود درد و تا حدی که هاله پستان نرم شود و شیرخوار بتواند آن را به دهان بگیرد انجام شود.
پرسش: من باید سرکار برگردم و میخواهم شیردادن به دخترم را ادامه دهم و فکر میکنم به یک شیردوش نیاز دارم، اما شیردوشی را که خواهرم به عنوان هدیه تولد کودک به من داده بود امتحان کردم و استفاده از آن آزار دهنده بود. آیا پیشنهادی دارید؟
بحث و توصیه: قبل از راهنمایی این مادر، باید بدانیم سن شیرخوار چقدر است و شغل مادر تمام وقت است یا پارهوقت. سایر نکات مورد نظر شامل محیط کار مادر و وضعیت اقتصادی او در رابطه با بهای کرایه شیردوش و بیمه درمانی اوست. اگرچه روش دوشیدن با دست برای مادرانی که نمیتوانند از شیردوش استفاده کنند قابل انجام است اما این روش وقتگیر است و در محیطهای کاری آمریکا کمتر استفاده میشود.
بهترین انتخاب برای مادران شاغل و شیرده استفاده از یک شیردوش برقی با کیفیت خوب است که سرکار قابل استفاده باشد. برخی از محیطهای کاری، اتاقهای شیردهی مجهز به شیردوش برقی فراهم کردهاند. زن شیرده میتواند در ساعات کاری شیر خود را بدوشد و ذخیره کند و بعداً برای تغذیه شیرخوار از آن استفاده کند. اگر سن شیرخوار کمتر از 6 ماه باشد، قضیه با شیرخواران بزرگتر که قدری غذای جامد هم میخورند و بطور انحصاری وابسته به شیر مادر نیستند، فرق میکند. مدت ساعات کاری نیز اهمیت دارد. مادری که کار پارهوقت دارد، نسبت به مادری که تمام وقت یا ساعتهای متمادی کار میکند، میتواند کمتر از شیردوش استفاده کند و در صورت لزوم از شیردوش کوچکتری استفاده کند.
چنانچه شیرخواری فقط با شیر مادر تغذیه میشود، مادر باید هر 3 تا 4 ساعت شیر خود را در محل کار بدوشد. مادری که 8 ساعت در روز کار میکند، چنانچه بلافاصله قبل از رفتن سرکار و به محض بازگشت به خانه به شیرخوار شیر بدهد، ممکن است فقط یک بار به دوشیدن شیر در محل کار داشته باشد.
پرسش: من یک هفته دیگر باید سرکار برگردم. شیر خود را میدوشم اما شیرخوار سه ماهۀ من از خوردن آن از شیشه شیر امتناع میکند و فقط مرا میخواهد! آیا میتوانم کاری بکنم؟
توصیه: متأسفانه این یک مشکل شایع و دشوار است چون شیرخوارانی که بطور انحصاری با شیر مادر تغذیه میشوند، ممکن است علاقه شدیدی به پستان مادر پیدا کرده و از روشهای دیگر شیر خوردن خودداری کنند. برای هر شیرخواری ممکن است یک راهحل مناسب باشد، لذا چند راهحل مختلف را باید به هر مادر آموزش داد. کسی غیر از مادر بویژه وقتی که شیرخوار خوابآلود است و مادر در دیدرس او نیست باید اقدام به شیر دادن با شیشه بکند. همچنین بسته به سن شیرخوار، شیر مادر را میتوان با ظروف دیگری غیر از شیشه شیر به او خوراند.
شیرخوار 4 ماهه یا بزرگتر را میتوان با یک فنجان کوچک تغذیه کرد، برای شیرخوار کوچکتر میتوان از پیمانههای کوچک پزشکی (دارویی) یا چکاندن قطرات شیر بهوسیله سرنگ در دهان او استفاده کرد. گاهی میتوان شیرخوار را به محل کار مادر برد. شاید این راهحل همیشه قابل انجام نباشد اما ارزش پیشنهاد کردن را دارد.
مراقبین بهداشتی باید برای پیشگیری از این مشکل در ملاقات یک ماهگی نیز در مورد موضوع برگشت به کار با والدین صحبت کنند. چنانچه مادر مجبور است به کار برگردد، باید تصمیم بگیرد که با دست، شیر خود را بدوشد یا از یک شیردوش استفاده کند. در صورت انتخاب شیردوش، باید اطلاعات لازم درباره نوع مناسب شیردوش با توجه به وضعیت محیط کار به وی داده شود. مادر باید پس از برقراری کامل جریان شیر (تقریباً یک ماه پس از زایمان) با دادن یک شیشه از شیر خود در روز به شیرخوار شروع کند. معمولاً شیرخواری با این سن کم هم از پستان و هم از شیشه شیر خواهد خورد.