شایعترین پرسشهای مادران دردوره شیردهی ومناسبترین پاسخهای آنها(قسمت دوم) 

بحث و توصیه: در مورد داروها و شیر انسان باید به سه واقعیت توجه داشت:

1- بیشتر داروها وارد شیر می­شوند.

2- تقریباً تمام داروها فقط به مقدار کم معمولاً کمتر از 1% دوز مصرفی مادر، وارد شیر     می­شوند.

3- داروهای معدودی برای مادران شیرده ممنوعیت مصرف دارند.

در دسترس بودن حداقل یک کتاب یا مرجع، کمک کننده است. برای پاسخ به این پرسش، باید گفت آموکسی­سیلین و آنتی­بیوتیک­های دسته پنی­سیلین در شیردهی قابل استفاده هستند.

گروههای معدودی از داروها مانند: داروهای شیمی درمانی سرطان­ها، ایزوتوپ­های رادیواکتیو، آنتی­متابولیت­ها، مواد مخدر و داروهای خیابانی در شیردهی قابل استفاده نیستند. سایر داروها اگر از نظر امکان مصرف در شیردهی آزمایش نشده باشند ممکن است جزو گروه توصیه نشده قرار گرفته گیرند. در این صورت بهتر است مادر از پزشک خود بخواهد داروی دیگری را که در شیردهی قابل مصرف باشد، جایگزین کند. بیشتر داروها قابل جایگزینی هستند و باید مادران را به این کار تشویق کرد. نکته دیگر این است که باید به مادر توصیه کرد هر دارویی را بلافاصله پس از شیردادن به کودک مصرف کند. در صورت قطع شیردهی بویژه اگر شیرخوار کم سن باشد، شروع مجدد آن ممکن است مشکل باشد. در صورت اجبار به قطع شیردهی، باید توصیه­های لازم دربارۀ چگونگی به دست آوردن و استفاده از یک شیردوش الکتریکی را در اختیار مادر قرار داد تا جریان شیر خود را تا زمانی که بتواند مجدداً به کودک شیر بدهد، حفظ کند.

آیاشیرمن برای کودک یکروزه ام کافی است؟

پرسش: من نگرانم که نتوانم شیر کافی برای نوزادم فراهم کنم یا شیر من برای نوزادم کافی نباشد. چطور بدانم وقتی در بیمارستان هستم شیر من برای نوزادم کافی است؟

بحث و توصیه: ارائه راهنمایی­های پیش از موعد درباره شیردهی، بویژه در ویزیت­های پیش از تولد به والدین در حال انتظار، در مورد آنچه طی اقامت 2 تا 4 روزۀ خود در بیمارستان با آن برخورد خواهند کرد، روش جالبی برای کمک به موفقیت آنها در شیردهی است. وینیکاف و همکاران دریافتند که شایع­ترین علت قطع شیردهی مادران در بیمارستان این است که فکر   می­کنند شیر آنها کافی نیست. اطلاعات و دانش به دست آمده از یک تلفن می­تواند یک مادر مردد و عصبی را به یک مادر شیرده موفق تبدیل کند.

راهنمایی­های پیش از موعد شیردهی با این واقعیت شروع می­شوند که تمام شیرخواران اعم از شیر مادرخواران یا شیر خشک­خواران، طی چند روز اول پس از تولد کاهش وزن خواهند داشت، زیرا شیرخواران سالم در زمان تولد مقداری مایعات اضافی دارند. این مسئله بویژه در شیر­خوارانی که مادرشان پیش از تولد تزریق اپی­دورال گرفته باشد بیشتر صادق است، زیرا اپی­دورال با تزریق یک باره مایعات همراه است. کاهش وزنی تا حدود 8% وزن تولد در دو روز اول زندگی قابل پیش­بینی است.

اطلاعاتی درباره تولید طبیعی شیر نیز سودمند است. آغوز اولین شیر تولید شده به­وسیله   پستان­ها پیش از تولید شیر کامل است. آغوز ممکن است رنگ شفاف تا زرد داشته باشد و قدری چسبناک باشد. مقدار آغوز تولید شده در چند روز اول ممکن است بسیار کم باشد، ولی برای معدۀ کوچک شیرخوار (تقریباً به اندازۀ مشت شیرخوار) دقیقاً کافی و مناسب است. مقدار تولید شده در روز اول زندگی سه قاشق غذاخوری (تقریباً 50میلی­لیتر) است که در روز دوم به سیزده قاشق غذاخوری (تقریباً 200 میلی­لیتر) افزایش می­یابد. آغوز که سرشار از پروتئین (IgA ترشحی)، کالری (17 کالری در هر اونس) و سلول­های زنده است، تغذیه و سلامت نوزاد را تأمین می­کند. آغوز اولین واکسیناسیون نوزاد است و به خاطر اثر ملین طبیعی که دارد به دفع مکونیوم غنی از بیلی­روبین کمک می­کند.

مادران در روزهای اول معمولاً اظهار می­دارند که شیر کافی ندارند، این اطلاعات می­تواند ترس آنها را برطرف کرده و تشویقشان کند که تا حد امکان پستان را در دهان شیرخوار بگذارند و از تغذیه با شیرخشک خودداری کنند. تولید شیر فراوان معمولاً در روزهای دوم تا چهارم رخ می­دهد. والدین را می­توان از شرایط و مقررات بیمارستان­های دوستدار کودک مانند گذاشتن پستان در دهان شیرخوار در یک ساعت اول پس از تولد، هم­اتاقی مادر و نوزاد، ممنوعیت استفاده از پستانک و شیشه شیر و شیردادن به نوزاد به خواست او، آگاه کرد. نشانه­های نیاز شیرخوار به شیر شامل بردن دست به دهان، ملچ ملوچ کردن بازتاب جستن حرکات اندام­ها و حرکات چشم در خواب سبک، است.

سرانجام، باید اطلاعات دربارۀ حالات دفع مدفوع در نوزادان سالم، به والدین داده شود تا بتوانند تغییر حالت مدفوع از مکونیوم (چسبنده، قیرمانند و سیاه) به مدفوع بینابینی (گل مانند و سبز تیره) و به مدفوع شیر (شل، دانه­دانه و زرد) را مدنظر داشته باشند. والدین پس از رفتن به خانه باید انتظار داشته باشند که شیرخوار در سن 5 تا 7 روزگی حداقل 8 تا 12 بار در 24 ساعت شیر بخورد و روزانه حداقل شش مرتبه دفع ادرار و سه بار یا بیشتر دفع مدفوع داشته باشد.

شیرخوار خواب آلوده

پرسش: شیرخوار من در روز سوم تولد معاینه شده است ولی خواب­آلود به نظر می­آید و باید هر 4 ساعت او را برای شیرخوردن بیدار کنم، آیا این حالت برای یک شیرخوار 4 روزه طبیعی است؟

بحث و توصیه: بسیاری از والدین تصور می­کنند یک نوزاد گرسنه با گریه و جیغ زدن نیاز به شیر خوردن را نشان می­دهد، اما در مورد شیر­خوارانی که بطور انحصاری با شیرمادر تغذیه می­شوند، باید مراقب شیرخوار خواب­آلود بود! برخی از این شیرخواران در چند هفته اول تولد در معرض خطر گرسنگی هستند و به جای نشان دادن علایم گرسنگی، می­خوابند. والدین اغلب به اشتباه می­اندیشند که اینها شیرخواران خوبی هستند. تظاهرات بالینی زیر نگران­کننده هستند:

1- کاهش وزن بیشتر از 8% وزن تولد در 3 یا 4 روز اول زندگی

2- فقدان نشانه­های تولید فراوان شیر تا 3 یا 4 روزگی

3- یک شیرخوار خواب­آلود و بی­نیاز (شیرخواری که بیشتر از 4-3 ساعت بین وعده­های شیر بطور مداوم بخوابد یا بطور طولانی یک پستانک را بمکد که موجب خوردن کمتر و خواب بیشتر می­شود)

4- کمتر از 8 وعده تغذیه در 24 ساعت

5- کمتر از 3 بار دفع مدفوع (مدفوع شیر) در 24 ساعت

6- افزایش وزن کمتر از 15 تا 30 گرم در روز

7- شیرخواری که 10 تا 14 روز پس از تولد وزن تولد را باز نیابد

8- مادری که نشانه­های تولید شیر کافی را نداشته باشد (عدم وجود بازتاب جهش شیر و عدم نشت شیر یا رها کردن پستان و نارضایتی شیرخوار پس از تغذیه)

سایر اطلاعاتی که از مادر به صورت تلفنی درباره این شیرخوار خواب­آلود می­توان به دست آورد شامل: فقط 6 بار شیر خوردن در 24 ساعت، 2 بار مدفوع قهوه­ای رنگ در روز، سابقۀ ترخیص زودهنگام و فقدان بازتاب جهش شیر در مادر است. با توجه به عوامل نگران کننده متعدد باید به این مادر توصیه کرد که شیرخوار را همان روز برای معاینه مجدد نزد پزشک ببرد.

کاشت پستان

پرسش: من به دلایل زیبایی در سال 1990 کاشت سیلیکون پستان انجام داده­ام. آیا شیردهی من خطری ندارد؟

بحث و توصیه: کاشت سیلیکون پستان از 30 سال پیش متداول شده و تا کنون تقریباً یک میلیون زن از آن استفاده کرده­اند. مقالات فراوانی دربارۀ واکنش­های بیماری­زای احتمالی در شیرخواران و نشت سیلیکون و عوارض خودایمنی در مادران نوشته شده است. اولین گزارش از عوارض کاشت سیلیکون در بچه­های این مادران در سال 1994 به چاپ رسید و به شدت مورد توجه قرار گرفت. این گزارش کاشت سیلیکون پستان را با یک بیماری شبیه اسکلرودرما در مری در 8 کودک مرتبط دانسته بود. گزارش­های بعدی، هیچ مدرکی دال بر بیماری مری یا سایر بیماری­های بافت هم­بند یا بیماری­های عصبی پیدا نشد. در یک مطالعۀ دیگر، هیچ تفاوت چشمگیری در مقدار سیلیکون موجود در شیر مادر یا نمونه خون او میان زنان دارای سیلیکون و گروه کنترل دیده نشد. جالب توجه اینکه نشان داده شد مقدار سیلیکون موجود در شیر گاو و شیر خشک­های شیرخواران 10 برابر بیشتر از شیر انسان است. با این وجود از سال 1992، کاشت سیلیکون فقط به صورت پژوهش­های بالینی کنترل شده در دسترس هستند و در حال حاضر از تزریق سرم فیزیولوژی استفاده می­شود.

زنانی که عمل جراحی بزرگ کردن پستان را انجام داده­اند، بطور کلی در شیردهی موفق­اند، اگرچه میزان موفقیت در شیردهی ممکن است بسته به نوع برش جراحی متفاوت باشد، بویژه اگر آسیبی به اعصاب یا بافت­های مجاری شیر رسیده باشد. پس از جراحی­های کاهش حجم پستان مشکلات شیردهی بیشتری بروز می­کند. برلین در گزارش خود هیچ ممنوعیت مطلقی برای شیردهی در زنان دارای کاشت سیلیکون ذکر نکرده است. بر اساس نظر سازمان دارو و غذای آمریکا، در زنانی که تمایل به شیردهی دارند، نیازی به برداشت کاشت­های سالم سیلیکون یا سنجش سطح سیلیکون شیر نیست، لذا مادر مذکور را باید به شیردهی تشویق و وزن شیرخوار را پایش کرد.